14 Ιουνίου 2012

Περί καταγγελιών, τρομοκρατίας και άλλων δαιμονίων...

Την Κυριακή 10 Ιουνίου, λίγο μετά την έναρξη της συναυλίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου στην Τεχνόπολη, ο καλλιτέχνης έδωσε μικρόφωνο και βήμα σε μια κοπέλα -προφανώς προερχόμενη από τον αντιεξουσιαστικό χώρο-, η οποία διάβασε μια καταγγελία σχετικά με τις συνθήκες κράτησης γυναίκας, η οποία κατηγορείται από τις αρχές ως μέλος της οργάνωσης “Συνομωσία των Πυρήνων της Φωτιάς” και την άρνησή της να δεχθεί μια ιδιαιτέρως εξευτελιστική σωματική εξέταση από τους υπεύθυνους των φυλακών που κρατείται. Επίσης, κάποιοι σήκωσαν ένα πανό, κάποια παιδιά πέταξαν τρικάκια με αντίστοιχο περιεχόμενο, ακούστηκαν και κάποια συνθήματα...

...Μέχρι εδώ, ουδέν πρόβλημα, όλα κανονικά, move along, people, nothing to see here. Και μετά,... ήρθε το ιντερνέτ (sic) και τα social media και η οργή και η αγανάκτηση. Πώς είναι δυνατόν ο Θανάσης να δίνει βήμα σε υποστηρικτές τρομοκρατών; Από πού κι ως πού δικαιούται ένας καλλιτέχνης να παίρνει θέση, και μάλιστα υπέρ του αναρχισμού και της τρομοκρατίας και της ένοπλης πάλης;. Εμείς εδώ ήρθαμε για μουσικές, δεν ήρθαμε για καθοδήγηση! Πού βαδίζουμε; Τι θα ακολουθήσει, φυλλάδια με οδηγίες για την κατασκευή κοκτέιλ Μολότοφ;...

Κι άλλα τέτοια φαιδρά, ιδίως, δε, από άτομα που δηλώνουν ευθαρσώς ότι δεν ήταν παρόντα στο περιστατικό, αλλά άκουσαν για το τι ελέχθη, ή τους είχε τύχει κάτι αντίστοιχο σε άλλη συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου ή άκουσαν ότι έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο. Αλλά, είπαμε, στις συναυλίες πηγαίνουμε για τις μουσικές, για το “Όταν Χαράζει”, για το “Αερικό”, για τον “Πεχλιβάνη”, για το “Σαν Μικέλε”, την "Ερώτηση Κρίσεως", δεν πηγαίνουμε για να ακούσουμε επαναστατικά μανιφέστα και υπερασπιστικά τρομοκρατών κείμενα και, ως γνωστόν, ο πελάτης έχει πάντα δίκιο.

Φυσικά, όλα αυτά είναι αποκλειστικά και μόνο για το τζέρτζελο του πράγματος και τελείως ανεδαφικά, ου μη δε και παντελώς προβληματικά, και θα εξηγήσω αμέσως το γιατί:

1) Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, παραδοσιακά σχεδόν, δίνει στις συναυλίες του βήμα σε ανθρώπους από τον αντιεξουσιαστικό χώρο, έχοντας, μάλιστα, πλειστάκις δηλώσει ότι ο αναρχισμός είναι για τον ίδιο η πιο ποιητική φιλοσοφία που υπάρχει, η πιο κοντινή στον άνθρωπο. Εξ ου και το πιο πάνω “μέχρι εδώ, ουδέν πρόβλημα, όλα κανονικά”, που έγραψα.

2) Τα τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου -οι “μουσικές” που ανέφερα πιο πάνω- έχουν στην πλειονότητά τους πολιτικό περιεχόμενο. Μπορεί το περιεχόμενο αυτό να μην είναι τόσο “in your face”, όσο τα “Τραγούδια του Αγώνα” ή η “Καντάτα για την Μακρόνησο”, ωστόσο ακόμα και μια πρόχειρη ανάγνωση των στίχων των τραγουδιών του καθιστά προφανές τόσο το πολιτικό περιεχόμενό τους, όσο και την πολιτική φιλοσοφία από την οποία διαπνέονται. Δεν θα αναφέρω παραδείγματα, διαβάστε, ακούστε και θα καταλάβετε.

3) Ο συνδυασμός του 1) και του 2) μας οδηγεί σε ένα τρίτο συμπέρασμα: ο καλλιτέχνης Θανάσης Παπακωνσταντίνου και το πολιτικό ον Θανάσης Παπακωνσταντίνου είναι ένα και το αυτό, κάτι που αποδεικνύεται από το περιεχόμενο και των συνεντεύξεων που δίνει, αλλά και από το πού οδηγεί η συνεργασία μαζί του: στις συναυλίες που έδωσε μαζί με τον Σαββόπουλο για το “Σαμάνο”, ο Διονύσης με εξέπληξε ευχάριστα όταν, μόνος με μια κιθάρα, τραγούδησε ένα από τα πλέον δύσκολα και αμιγώς πολιτικά τραγούδια του, την “Θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη”. Επιτρέψτε μου να πιστεύω ότι στην επιλογή αυτή έπαιξε ρόλο η συνεργασία με τον Θανάση. Οπότε, είναι λίγο δύσκολο να διαχωρήσω τα τραγούδια του Θανάση από τη στάση/πολιτική θέση του Θανάση, ιδίως όταν αυτά είναι εμφανώς παραπληρωματικά.

4) Σε γενικές γραμμές, ο καλλιτέχνης δεν έχει καμία ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο το κοινό προσλαμβάνει το έργο του. Αντιθέτως, έχει το δικαίωμα να το παρουσιάζει όπως και υπό όποιες συνθήκες ο ίδιος θεωρεί καλύτερες ή πιο ταιριαστές και να το διαχειρίζεται κατά το δοκούν. Ομοίως, το κοινό έχει το δικαίωμα να απορρίψει ή να αποδεχθεί αυτό το έργο, στην ολότητά του ή εν μέρει. Ωστόσο, το κοινό δεν δικαιούται να κάνει δίκη προθέσεων του καλλιτέχνη, ιδίως αν δεν γνωρίζει τα στοιχεία του έργου που αναφέρω στο 1), 2) και 3). Γενικά, μια καλή αρχή για την αποφυγή παρεξηγήσεων είναι ότι, πριν αποφασίσουμε να “καταναλώσουμε” το έργο ενός καλλιτέχνη, καλό είναι να γνωρίζουμε, έστω και ακροθιγώς, το περιεχόμενό του και, ενδεχομένως, και τις στάσεις/απόψεις του ίδιου του καλλιτέχνη, ιδίως αν αυτός έχει δημοσίως τοποθετηθεί πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα ιδεολογίας/φιλοσοφίας ζωής/δενξερωτίαλλο. Ειδάλλως, κινδυνεύουμε να βρεθούμε προ εκπλήξεων και, δη, όχι ευχάριστων. Δεν είναι δύσκολη η “έρευνα αγοράς”: γι’ αυτό υπάρχει και το διαδίκτυο και τα γκουγκλ και όλα τα άλλα.

5) Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι στην Ελλάδα ακόμα ισχύει το τεκμήριο της αθωώτητας ως κεντρικός πυλώνας του κράτους δικαίου. Επίσης, στην Ελλάδα ισχύουν ακόμα τα δικαιώματα των κρατουμένων, όπως αυτά προσδιορίζονται από το διεθνές και το εθνικό δίκαιο. Ως εκ τούτου, η καταγγελία για ατιμωτική και προσβλητική συμπεριφορά σε έναν/μία κρατούμενο/η θα έπρεπε να προβληματίσει και να εξεταστεί η αλήθεια της, αντί να προκαλέσει δυσφορία που έγινε. Κατά την άποψή μου, η συγκεκριμένη δημόσια καταγγελία θα έπρεπε να αποτελέσει θρυαλλίδα για τη διενέργεια έρευνας σχετικά με τη βασιμότητά της και όχι αιτία οργής προς τον καλλιτέχνη που επέτρεψε να γίνει η καταγγελία στη διάρκεια της συναυλίας του. Κάτι τέτοια μικρά είναι που αποδεικνύουν τον πολιτικό πολιτισμό μιας χώρας και διαχωρίζουν τους πολίτες από τους υπηκόους.

6) Το αν οι κατηγορούμενοι για συμμετοχή στους “Πυρήνες της Φωτιάς” χαρακτηρίστηκαν ως “αγωνιστές” ή κάτι αντίστοιχο από τους συντάκτες της καταγγελίας και των φέιγ βολάν μου είναι παντελώς αδιάφορο: έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, για να μην κάνω το λάθος και αναφερθώ σε χαρακτηρισμούς -θετικούς ή αρνητικούς- που επιρρίπτονται κατά καιρούς σε άλλα δημόσια πρόσωπα. Στην τελική, ουδείς μου ζήτησε να προχωρήσω σε πράξεις βίας υπέρ της απελευθέρωσής τους, ενώ άλλοι τριγύρω μου δεν έκαναν καν τον κόπο να ακούσουν την καταγγελία και, στην τελική, δικαίωμά τους.

Προς θεού, δεν υποστηρίζω ότι είναι θεμιτή ή/και νόμιμη η δημόσια υποστήριξη της τρομοκρατίας ή οιασδήποτε άλλης μορφής βίας. Άλλωστε, κάτι τέτοιο δεν συνέβη στη συναυλία. Αντιθέτως, κάποιοι, όπως εγώ, στήσαμε αυτί για να ακούσουμε τι έχει να λεχθεί, κάποιοι άλλοι στραβομουτσούνιασαν, άλλοι αδιαφόρησαν και η ζωή συνεχίστηκε: έτσι συμβαίνει με αυτά τα πράγματα, ιδίως, μάλιστα, αν κάποιος έχει στοιχειώδη -τονίζω το “στοιχειώδη”- εμπειρία από τις συναυλίες του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης, προς τιμήν του, παρέμεινε πιστός και συνεπής στις ιδέες και τις θέσεις του, με τις οποίες, ας σημειώσω, διαφωνώ σε αρκετά τους σημεία, αλλά αποδέχομαι ότι τον εκφράζουν και ότι τις εκφράζει. Αν αυτό δεν αρέσει σε κάποιους, ευτυχώς γίνονται πολλές άλλες συναυλίες, στις οποίες οι τρυφερές τους ψυχές δεν θα βρεθούν αντιμέτωπες με τέτοια φαινόμενα...

Υ.Γ.: προσυπογράφω και με χέρια και με πόδια την απάντηση του Θανάση Παπακωνσταντίνου, καθώς και όσα γράφει το Ρόδο...

Δεν υπάρχουν σχόλια: